یییه‌لیک آدلیغی + -کی/-کو ایشاره آدلیغی یییه‌لیکده
|
شخص |
تک |
جمع |
|
منیمکی |
بیزیمکی |
|
سنینکی |
سیزینکی |
|
اونونکو |
اونلارینکی |
|
|
تک |
جمع |
|
بو |
بونون |
بونلارین |
|
او |
اونون |
اونلارین |
سورقو آدلیغی یییه‌لیکده یییه‌لیک آدلیغی یئرلیکده
آدسؤزجوگو و آدلیق (ضمیر)
دکتور ایشیق سؤنمز
آدسؤزجوگو (Nomen)
آدسؤزجوگو (آد کلمه‌سی)، آلمانجا Namenswort و Nennwort دئییمی‌نین آنلام و معنی‌سینه اساساً بو سایاق سؤزجوکلر (کلمه‌لر) دونیادا دیری مووجودلار و اشیالارا بیر آد کیمی وئریلر. آدسؤزجوگو موطلق دئییم (ایصطلاح)، دوشونجه و دویقولار و ساییره‌لری ده آدلاندیرار؛ اؤرنک اولاراق: بال، ایسلامیت، قاپی، قورتولوش، مال، حاکیم، بویاق، دوشونمه، دوشونجه، باغلیلیق و ساییره.
شئی-آدسؤزجوگو، آلمانجا Dingwort دئییمی‌نین آنلامینا اساساً بو آدسؤزجوکلری دونیاداکی شئیلره آد اولاراق وئریلر. بو دئییمین آنلام و معنی‌سینه باخمایاراق دیری موجود و موطلق دوشونولموشلر ده آد آلار.
تورک دیلینده یازما گرک‌لری
محمد رزاقی
آشیقلار بایرامی نین قوروجوسو
بو قونویو چوخدان بئینیمده
دوزنله‌ییردیم. آنجاق هاردان باشلاماسینی چؤزه بیلمه‌ییردیم. تانری آشیق
داستانلاریمیزا برکت وئرسین، بو قونودا دا بیزه یاردیمجی اولدو.
اؤنجه
بو سورویا گؤز آتاق:
اینسانلار نه‌دن
آنا دیل‌لرینده
یازمالیدیرلار؟
آذربایجان تورکجه‌سی و بیلیم‌دیلی
رامین جبارلی
یازار و چئویرمن
هر بیر دَییشیم، دیلده اؤز عکسینی تاپیر. ایستر دوغال(طبیعی) دَییشیم، ایستر اینسانلارین صونعی شکیلده ائتدیکلری دَییشیم‌لر، دیللرده یانسیییر. سون یوز ایللیکلرده تئکنولوژیک و قاورامسال(قاورام: مفهوم) گلیشیم ایره‌لیله‌دیکجه، اینسانلار، احتیاج اولدوغوندا داغ‌لاری دلیب تونئللره یول آچدیغی، دمیری اریدیب ایسته‌دیک‌لرینی دوزلتدیک‌لری کیمی، دیلده ده اَل آپاریب دَییشیکلیک‌لر وئریرلر. یئنی قاورام‌لار، یئنی سؤزجوک‌لره احتییاج دوغورور. بو اوزدن دونیادا دَییشیمین سورعتی آرتدیغی کیمی، یئنی سؤزجوک‌لری اورتایا چیخارما سورعتی ده آرتماق مجبوریتینده‌دیر. بیلیم، تئکنولوژی، فلسفه و هر دوغولموش یئنی کؤرپه قاورام اوچون بیر آدین گرکلیلییی اورتایا چیخیر.
فارسی، از جدائی‌ها حکایت می‌کند
محمد بابایی
یازار
طی صد سال گذشته، تمرکز بیش از حد بر روی فرهنگ و زبان فارسی در سرزمین چند زبانی و چند ملیتی ایران، به ناهنجاری‌ها، بحران‌ها و شکاف‌های عمیقی دامن زده، که بخش مهمی از آنها در حال حاضر از دیده‌ها پنهان است.
بررسی رفتار صاحب‌نطران کشور بحران‌زده افغانستان نشان خواهد داد که با وجود آنکه به لحاظ توسعه اجتماعی بسیار از ایران دور هستند، ولی می‌توان اذعان کرد که ایران در زمینه قومی و زبانی، چندین دهه از افغانستان عقب‌تر است.
افغانستان کشور اقلیت‌هاست. اختلاف عمده در آنجا میان تاجیک‌ها و پشتون‌هاست. هر دو قوم نیز مسلمان سُنّی و حنفی‌مذهب هستند. گرچه افغانستان یکی از مذهبی‌ترین جوامع اسلامی است، ولی مذهب نتوانسته در آنجا عامل وحدت قومی باشد. تفاوتهای زبانی و فرهنگی، همچنان پررنگ است.
متافیزیک زبان و خاطره‌ی جمعی
علی محمدبیانی
مدیر مسئول ماه‌نامه بایرام زنجان
1 - «اگر فائوست صورت ازلی فرهنگ آلمان است؛ اگر پرومته صورت ازلی فرهنگ غرب است»1 پس صورت ازلی فرهنگ ما چه می‌تواند، باشد؟ در پاسخ این سخن می‌توان گفت که خود زبان ترکی، صورت ازلی فرهنگ ترکان است. شاید این مقایسه کمی غریب به نظر آید، اما تمام آن چیزهایی را که یک آلمانی و یک فرنگی از صور ازلی مزبور درمی‌یابد؛ یک ترک آن را از زبان مادری خود درمی‌یابد؛ چون زبان ترکی آیینه تمام نمای فرهنگ باستانی ترکان است. زبان ترکی گویا همان رشته نامرئی است که ما را با تاریخ و ازلیات مقدس اجدادمان پیوند می‌دهد. این تاریخ و ازلیات مقدس همان دنیایی است که «یوسف خاص حاجب»، «مولانا احمد یسوی»، «محمود کاشغری»، «شیخ اشراق سهروردی»، «شیخ محمود شبستری»، «سید عمادالدین نسیمی شیروانی»، «مولانا محمد فضولی» و... و بالاخره «محمدحسین شهریار» در ناکجا آبادنامه‌های خود برای ما ترسیم کرده‌اند. این دنیای پر رمز و راز را در خشتینه‌های گنبد سحرآمیز سلطانیه و قلعه ارک تبریز، در رگ تیشه‌های معبد داش کسن، در گنبد و مناره‌های الله- الله مقبره شیخ صفی‌الدین اردبیلی و در تمامی آلاچیق‌های مقدس مساجد عهد سلجوقی و محراب‌های آن به کرات به تماشا نشسته‌ایم.
